یاداداشتی به قلم میثم نمکی آرانی در وصف آیت الله «عباسعلی سلیمانی»؛ عالم روشنگر و روشن نگر

در سپهر دین و دانش، همیشه ستارگان درخشانی بوده اند که بر پایه “ایمان و عقیده” و بر اساس “همت و اراده” کوشیده اند سهمی در ترویج آموزه های دینی و فرهنگ نبوی داشته باشند و نقشی در دانش گستری و فضیلت پروری ایفا کنند. این نقش آفرینی موجب دو تأثیر شگرف در متن جامعه و در حافظه تاریخی یک ملت می شود: یکی بهره مندی آحاد جامعه از “برکات معنوی و ایمانی” مکتب جاودانه ای که تنها سعادتمندی و رستگاری انسان را یادآور می شود و دیگری برخورداری از “فضیلت های معرفتی و دانشی” فرهنگی که ساحت های روشن و بی شماری را فراروی جامعه می گشاید.

نگاه ایمانی، بصیرت افزایی می کند و مسیر رسیدن به خلود و جاودانگی را هموار می سازد و نگاه دانشی، سبب می شود نگاه به جهان درون و برون و امروز و فردا، نگاهی عالمانه و متعقلانه باشد. جمع این دو نگاه و تلاش برای نقش آفرینی در هدایت و ارشاد یا همراهی و تشویق مردم به سوی جامعه ای که رستگاری را طلب می کند، از عهده مردانی بر می‌آید که خود به “خودسازی” و “تقوا پیشگی” موصوف بوده و عامل به علومی باشند که خدا در کتابش و امامان معصوم (علیهم السلام) در سیره و منش زندگیشان بدان توجه داشته و چراغ راهنمای انسان در مسیر صعب و سخت زندگی بوده و هستند.

یکی از شخصیت های ممتاز و متمایز هم روزگار ما “عالم روشنگر و روشن نگر”ی به‌نام “آیت الله حاج شیخ عباسعلی سلیمانی” است که در دوران حیات خود، افتخارات بزرگی را رقم زد و مصداق روشن عالم عامل شد. بازخوانی زندگی این عالم دینی، متضمن نکات ارزشمند و درس آموزی است. در یک تقسیم بندی کلی می توان گفت عمر پر برکت ایشان در سه دوره خلاصه می شود: الف) تحصیل و تهذیب و تدریس و تبلیغ که تا پایان عمر ادامه یافت ب) مبارزات سیاسی ج) مدیریت اجرایی و راهبری اجتماعی، فرهنگی و ارشادی

دوره نخست زندگی ایشان مشحون از نفحات خوشی است که از مکتب خانه زادگاهش (سوادکوه) در چهار سالگی آغاز می شود و در کوهستان و مشهد و قم استمرار می یابد. مشهد و قم دو کانون مهم علمی و حوزوی و دو پایگاه بزرگ دیانت و معنویت است . استفاضه از محضر استادان و بزرگانی چون ادیب ثانی، صالحی مدرس، مدرس یزدی و … در مشهد و درک محضر آیات بزرگی چون فاضل لنکرانی، مشکینی، گلپایگانی، میرزا هاشم آملی، سبحانی و … در قم، توفیق توأم با فضیلتی بود که مرهون این عالم خدوم شد.

دوره دوم زندگی آیت الله سلیمانی مقارن با تحرکات مبارزات سیاسی و انقلابی بود. همنشینی ایشان با انقلابیون مشهور مشهد در دوران خفقان ستمشاهی و تأثیر پذیری از شخصیت های شهیر انقلابی شهر نظیر شهید هاشمی نژاد و آیت الله واعظ طبسی و ارائه نخستین سخنرانی در مسجد “کیاکلای سیمرغ مازندران” و دیگر خطبه های ضد ستمشاهی و بازداشت و دستگیری توسط ساواک، جلوه دیگری از شخصیت سیاسی و اجتماعی این مبارز انقلابی را رقم زد؛ به گونه ای که این روحیه انقلابی و مردمی همواره در وجودش موج می زد.

سومین دوره زندگی آیت الله سلیمانی از جمله دوره های درخشان و بالنده ای است که می تواند بازتاب دهنده جلوه های ایثار گری، اخلاص، اطاعت پذیری و تأثیر گذاری یک روحانی مجاهد و عالم عاملی باشد که شنیدن و خواندنش درس آموز و عبرت آمیز باشد . از امامت جمعه بابلسر در سال 59 با حکم امام خمینی(ره) تا حکم نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه های منطقه سه کشوری توسط معظمٌ له؛ از امامت جمعه زاهدان و نمایندگی امور اهل سنت استان سیستان و بلوچستان با حکم مقام معظم رهبری به مدت 16 سال تا عضویت در مجلس خبرگان رهبری و نمایندگی ولی فقیه و امامت جمعه شهر کاشان جملگی برگ های زرین افتخارات مدیریتی اجرایی، اجتماعی، فرهنگی و ارشادی مردی است که در تبعیت از ولی امرش از منطقه سرسبز و سرشار از نعمت های طبیعی و اجتماعی و … هجرت کرد و به محروم ترین نقطه مرزی جنوب شرقی کشور (سیستان و بلوچستان) رفت تا سنگین ترین رسالت و مسئولیت شرعی و دینی آن منطقه را که همان “تقریب مذاهب و تحکیم وحدت شیعه و سنی” بود ، به انجام برساند.

خدمات گوناگون اجتماعی، فرهنگی و فعالیت های خبیرانه و بصیرانه تبلیغی و ترویجی به پشتوانه خودسازی و خلوص ارزنده، نام این مجاهد مهاجر را در ذهن و قلب ساکنان سرزمین بزرگ سیستان و بلوچستان برای همیشه ماندگار کرده است.

آیت الله سلیمانی، خطیبی توانا و سخنوری دانا بود که کلامش نافذ، رفتارش جاذب، نگاهش خیرخواه و رفتارش پدرانه و مشفقانه بود و جامع این اوصاف و صفات می تواند چه اندازه در تلطیف روح ها و ذهن ها اثر بخش و حیات آفرین باشد. تلاش های فرهنگی و تبلیغی او علاوه بر شهرهای کشور و علاوه بر منبرهای پر حرارت محرم و صفر و سخنرانی در جمع رزمندگان دوره دفاع مقدس، حتی فراتر از ایران بود و در سفرهای تبلیغی به کشورهای پاکستان، عراق، سوریه و لبنان در راه تبلیغ و تعلیم فرهنگ و معارف اسلامی و دینی توفیقات شایان توجهی داشت.

در باب ویژگی های فردی شخصیتی ایشان نمی توان از اخلاص و زهد و ساده زیستی و مردمی بودنش سخن نگفت. علیرغم مسئولیت های حساس، در متن مردم حضوری مستمر داشت و در رفع و رجوع مشکلاتشان، وسواس و جدیت ویژه ای نمایان بود. دیدارهای مستمر با خانواده معظم شهدا و همنشینی با فرهیختگان (استادان و دانشگاهیان و مدرسان و حوزویان) و سرکشی به شهرها و روستاها و پیگیری مشکلات عمومی و اجتماعی مناطق محروم و احترام به سنت های اقوام و قبایل اهل سنت، گشاده رویی و فروتنی نمونه هایی از این ویژگی های ممدوح و محمودی است که در ایشان متبلور بود.

دیدگاه های تقریبی و وسعت نظر او در تعریف امت اسلامی و اتحاد جهان اسلام تصویر زیبایی از شکوه و عظمت شعائر اسلامی را خلق می کرد. خطبه های جمعه و سخنرانی های جماعت آیت الله سلیمانی، سرمشق های الهام بخشی برای مخاطبان بود و خاطرات گرانقدر و تجربیات ارزنده اش از 50 سال حضور همیشگی او در عرصه های انقلاب و نظام، سرمایه ای گرانبهاست که باید در حفظ و انتقال آن کوشید.

با عروج آسمانی این عالم نستوه و خستگی ناپذیر- که توأم با مظلومیت و خسارت بود- او پس از یک عمر خدمت صادقانه و مخلصانه به آرامش ابدی و آرزوی همیشگی اش- که شهادت و مرگ در راه خدا بود- نائل شد.

از او علاوه بر سخنرانی ها، مصاحبه ها و خطبه ها، کتابی در باب “اخلاق خانواده” در دست انتشار است و درباره او کتابچه ای به نام “مروری بر شرح حال و فعالیت های آیت الله سلیمانی” به قلم حجت الاسلام و المسلمین حاج شیخ حبیب الله سلمانی آرانی و به همت شورای فرهنگ عمومی کاشان در سال 1399منتشر شده است. درجاتش عالی و متعالی باد.

 میثم نمکی آرانی