آران و بیدگل نیوز - *جعفر عربیان: در تاریخ آمده است، در آذر سال 1156 خورشیدی زلزله و سیل بخشی از آران و بیدگل(نوذر آباد و پیره) را آنچنان ویران کرد که به دنبال آن مردم ساکن در این منطقه محل سکونت قبلی خود را رها کردند و بنیان زندگی جدیدشان را در مناطق دیگری (همچون محله دهنو) بنا نهادند.

رویداد مهیبی که پس لرزه‌هایش در تاریخ ادبیات ایران نیز با مرثیه‌های صباحی بیدگلی در سوگ عزیزانش ماندگار شده است آنجا که می‌سراید
 بر سر خاک که سازم بعد از این یارب مقام ؟
 سروها دارم به زیر خاک ،  نالم بر کدام ؟
 خواهم از هرسو اثر ، نه کوی می‌بینم  نه در
 جویم از هرجا نشان ، نه صحن می‌بینم  نه بام...

حالا صدها سال از آن دوران و مردمانش گذشته و دیگر از آن خانه‌های تو در توی خشت و گلی در شهر خبری نیست. چندین نهاد و سازمان برای نظارت بر ساخت و سازها شکل گرفته است و بدون تایید کارشناسی کمتر خانه‌ای است که مجوز ساخت بگیرد. با این وجود انگار، بلا ، دست بردار نیست و بی سرو صدا می‌خواهد رخ نشان دهد. زلزله ای که با هزار مهیب و لرزه بر سر مردمان خراب می‌شد این بار ساکت و آرام به جان شهر افتاده است.
شهرستان آران و بیدگل در منطقه‌ای زلزله‌خیز واقع شده است و 12 گسل زلزله آن را تهدید مى‌کند. \"جزه\"، \"سراجه\"، \"دهنار\"، \"سفیداب\" و \"جوان مرنجاب\" مهمترین گسل‌هاى تهدید کننده این شهرستان هستند. اما در عصر جدید، پدیده ای که به آن سونامی سفره‌های زیرزمینی و یا \"زلزله خاموش\" می‌گویند، در اثر تجاوزهای بی حساب و کتاب ما به طبیعت، برایمان خطرناک تر از این گسل ها شده است.
کارشناسان زمین شناسی، پایین آمدن سطح آب در سفره‌های زیر زمینی و فرو نشستن زمین را به زلزله خاموش تشبیه کرده‌اند که خسارت آن معادل خسارت زلزله است.
نشست یا فرونشستن زمین پدیده ای است که در اثر خالی شدن آب بافت های متراکم و لایه های زیرین سطح زمین رخ می‌دهد و در اثر آن سطح زمین به صورت تدریجی و در برخی موارد به طور ناگهانی فرو می‌نشیند و باعث ایجاد ترک و شکاف هایی در زمین شده و بر روی الگوی جریان های زیرزمینی و تغییر کیفیت آب های زیرزمینی هم تأثیر می‌گذارد.
 این نشست‌ها در سطح زمین با ترک‌های سطحی نمایان می‌شود و می‌تواند اثرات خطرناکی برای خطوط انتقال گاز و آب و سازه‌های مختلف داشته باشد.

به گفته کارشناسان، زلزله خاموش به صورت بالقوه می‌تواند باعث مشکلاتی مانند ایجاد درز و شکاف در سطح زمین، تخریب ابنیه و راه‌ها، لوله زایی و بالا آمدن لوله های آب از سطح زمین، تغییر شیب رودخانه ها و جاده ها، فرو رفتن تدریجی دکل ها و سازه ها، ریزش جداره چاه ها، تغییر شیب زمین و افزایش سیل خیزی مناطق شود.
برداشت بی رویه از سفره های زیرزمینی دلیل اصلی افت سطح آب است و کارشناسان نگران تداوم این قصه تلخ هستند.
بنا بر اعلام امور آبفای آران و بیدگل، سالانه حدود 50 میلیون متر مکعب منابع آبی این شهرستان کاهش می‌یابد.
سطح سفره‌های آب زیرزمینی دشت آران و بیدگل سالانه نیم متر کاهش می‌یابد که این سفره‌ها به عنوان منابع آب راهبردی مردم این منطقه محسوب می‌شود.
به علت عدم مدیریت جامع منابع آب در این منطقه طی 30 سال گذشته سفره های آب زیرزمینی آران و بیدگل افت شدیدی داشته و در حال حاضر ظرفیت حفر چاه جدید آب شرب وجود ندارد.
میزان بارش در این شهرستان یك ششم میزان متوسط جهانی است و میزان متوسط جهانی بارش در طول سال 850 میلیمتر، میزان بارش كشوری 230 میلیمتر و این میزان در شهرستان آران و بیدگل سالانه 130 میلیمتر است.
همچنین بر اساس اعلام امور آب و فاضلاب آران و بیدگل طی چند دهه گذشته سطح آب‌های زیرزمینی این شهرستان در اثر خشکسالی حدود 90 متر کاهش یافته است.
صاحبنظران زمین‌شناسی و علم مهندسی منابع آب، محدود کردن صدور مجوزهای حفر چاه حتی در دشت های آزاد، اجرای شبکه‌های آبیاری و رعایت حقابه‌ها، نصب کنتورهای هوشمند بر روی موتور چاه‌های کشاورزی و بطور کلی کاهش مصرف آب و جلوگیری از اضافه برداشت آب را از جمله راهکارهای جلوگیری از پیشرفت فزاینده پدیده زلزله خاموش ذکر کرده اند.
راهکارهایی که ما همین امروز باید به فکر اجرایی شدنشان باشیم زیرا تداوم این بحران و شدت گرفتن افت آب های زیرزمینی در آینده ای نه چندان دور پدیده فرونشست را در شهرستان ما سرعت خواهد بخشید.  پس برای کاهش خسارت‌ها و پیامدهای آن باید چاره‌ای اندیشید چرا که فردا دیر است!

*دبیر ویژه نامه نسل فردای آران و بیدگل