فرهنگ عامه راژی زبانان ابوزیدآباد، شیرزنانی را بیاد دارد که وقار و متانت آنها به تنهایی در سطح اجتماعات ابوزِیدآباد آمر به معروف بود. نمونه هایی چون خاتون حسین جانی، نازه جی کریم، سکینه خاتون را می توان نام برد. چه نیکوست حکایات آنها از سینه کهن سالان گردآوری شود و با برگزاری نکوداشت هایی بنام هر یک از آنها، این چهره ها به نسل های کم حوصله، پُرتوقع، کم گذشت و پرادعا معرفی شوند.

خاتونه حسین جانی زنی که در برابر رفتار نادرست یکی از زورمندان ابوزیدآباد، هنگامیکه پیغام و نهی از منکر شفاهی و زبانی او سودمند نشد؛ یک تنه راه را در یکی از کوچه های محله سرگاه بر او گرفت و دست او را حریم خانواده های این محله کوتاه کرد.

حکایت وقت شناسی نازه جی کریم برای نماز و ایستادگی وی در برابر افرادی که آشکارا به این فریضه الهی دهن کجی می کردند، زبانزد است.

در روایات از علایم آخر عصر غیبت و خروج دجال، ناامن شدن کوچه ها، خیابان ها و معابر یاد شده است تا آنجا که خانواده ها ممکن است ماه ها داخل زیر زمین ها از ترس جان و ناموسشان بمانند و رنگ آفتاب نبینند. در این ایام، زنان داخل این زیرزمین ها بچه بدنیا خواهند آورد، بزرگ خواهند کرد و حتی پیرانشان را دفن خواهند کرد.

این قضایا را با فرهنگ امروز ما مقایسه کنید. از یک طرف دجال رسانه ای غرب دارد طوری ما را تربیت می کند که مردان و زنان ما اغلب برای بدنیا آوردن بچه ها، تربیت آنها و بخاک سپردن مرده ها چندان و گاه هیچ نمی دانند و از طرف دیگر دانش بومی قابله گری و مهارت های مادر بزرگان در تربیت فرزند با مرگ یکی یکی پیران در حال زوال است. مهارت هایی که ما یا فرزندان ما در دوره آخرالزمان نیاز خواهند داشت. آیا امروز کسی نباید برود پای صحبت امثال شهربانو شکوفه بنشیند دانش و تجربیات او را ثبت کند؟ آیا ماماهای امروز ابوزیدآباد و پرستاران از تجارب چنین زنانی بی نیازند؟! تجربیات صاحبان حرفه های دیگر مانند گلیم بافی، نخ ریسی، پشم ریسی، نوغانداری و نظایر آن چه؟

     نسل امروز آنچنان دارد از تجارب زندگی پدران و مادران خود بی بهره و بیگانه می شود که برخی دختران به پیروی از شهرهای بزرگ دیگر قالیبافی بلد نیستند و اگر بدین صورت پیش برود، مهارت های پخت غذاهای خانگی با تمام فواید و برکاتی که دارد از دست خواهد رفت و خانواده تبدیل خواهد شد به محلی که فقط اعضای آن شب ها زیر یک سقف جمع می شوند، حرفی برای گفتن با هم ندارند، اگر گرسنه شوند یا سفارش می دهند غذا از بیرون بیاورند و یا می روند بیرون در رستوران غذا می خورند.

       قالیبافی، هنری که دستان ظریف دختران و صدای گرم سیاهه زنی مادران نشانه های آنند. در کدام همایش رسمی استانی، شهرستانی و حتی در سطح شهر ابوزیدآباد از زن و دختر قالیباف ابوزیدآبادی و حومه به عنوان هنرمند تجلیل شد؟ کدام مدال افتخار بخاطر زحمات این قشر خداباور و بالنده به بافندگان نمونه اهدا شد؟ اصلا آیا بافنده نمونه ای انتخاب شد؟

     در زیر لجن های مناطق سرد سیبری در محلی بنام پازیریک، بافته ای کهنه و فرسوده کشف می شود. بر پایه نقوش باقیمانده روی آن و مطالعات توسط کارشناسان مشخص می شود که این قدیمی ترین قالی جهان است که نقوش آن گویای سرزمین پارس یعنی ایران است. بدین صورت هنرقالیبافی در جهان با نام و ابتکار ایرانیان به ثبت می رسد.

     آنجا در سرزمین دور سیبری، هنرشناسان، مدرک و سند مدفون ایرانی را از زیر خاک بیرون می کشند و به جهان معرفی می کنند ولی اینجا هنرمندان این هنر در نهایت گمنامی هر روز رو به کاهش اند. طرح شهرک میراثی در ابوزیدآباد و پیگیری آن توسط نهادهای ذیربط بویژه توسط خواهران می تواند، جانی تازه در پیکر کم توان هنر قالیبافی ابوزیدآباد و در کنار آن هنرهای متعدد دستی بومی و غیر بومی بدمد.

براستی آنقدر که ما به کفش های خود فکر می کنیم به پاهای خود فکر کرده ایم؟ آنقدر که به انگشتر خود نگاه می کنیم به انگشتان خود نگاه کرده ایم؟ قضیه النگوها و مچ و نیز گردنبند و گردن هم همین است. چرا؟

      یکی از دلایل این قضیه این است که کفش ها را نداشتیم و بدست آوردیم ولی پاها را از اول داشتیم. آنچه امروز در اختیار ماست مانند آب برای ماهی، از آغاز تولد در اختیار ما بوده، زبان مادری یعنی «راژی» است به این سبب قدر آن را نمی دانیم .

      برکاتی که از ناحیه این گویش ریشه دار، کامل و زنده در زندگی ما ابوزیدآبادی ها وارد است از جمله شامل موارد زیر است:

1). زبان مادری حس تعلق خاطر بهمدیگر و همبستگی به انسان می دهد بویژه هنگامی که در عرصه پرنیرنگ و پرترفند امروز، غریبه ها و گاه افراد حقیقی و حقوقی که می خواهند خود را بالاتر معرفی کنند و امتیاز بگیرند.

2). برگی زرین به عنوان گواه اصالت و ریشه داری ما مردم در حالیکه برگ های دیگر دفتر تاریخ ما بخاطر جهل یا اغراض مانند برخی بناها و حرفه ها نابود شد.

3). زبان مادری آسان ترین و مطمئن ترین راه انتقال خصال نیک پدر و مادر به فرزند است. کاش بیش از اینها اهل مطالعه بودیم و می دیدیم که زبانشناسان و روانشناسان، زبان کلید فکر کردن می دانند. ما با زبان غیرمادری، افکار غیرمادری، نامهربانی، ضعف هویت و تشویش به فرزندان می آموزیم. بگذاریم زبان فارسی را فرزندمان، نه از من و شما که فارسی زبان نیستیم و نه از همبازی هاشان در کوچه های ابوزیدآباد که آنها هم فارسی زبان نیستند؛ بلکه از رسانه ها که درست، شیوا و بی غلط و بی لهجه سخن می گویند بیاموزند. ما با فارسی سخن گفتن با فرزندمان دو جانبه به آنها ستم می کنیم. هم مهر خود را از آنها باز می داریم و هم شیوه صحبت آنها را تا سنین بزرگسالی خراب می کنیم. این مهر همان است که روانشناسان از آن یاد می کنند نه مهری که با خرید اسباب بازی های گرانقیمت و خوردنی ها جبران شود.

       بری جبران فضای نادرست و غمبار پدید آمده بجای بی توجهی و یا بی مهری به این گویش، فرزندانمان را:

1). در گردآوری واژه ها، کنایه ها، ضرب المثل ها، حکایت ها و سرگذشت های راژی یاری دهیم. این حکایت ها به آنها الهام می بخشد چون سرگذشت صفا، یکرنگی و ایمان نیاکان آنهاست.

2). به شیوه برخورد معلمان و آموزگاران در مدارس با فرزندانمان در مورد گویش راژی حساسیت نشان دهیم. آیا معلمان اعم از بومی یا غیر بومی مشوق فرزندان ما برای حرف زدن با این گویش هستند؟ طی 24 سال دوران تحصیل در مقاطع متوسط و دانشگاهی تا دکتری هرگز بیاد ندارم معلمی در هیچیک از دروس با شنیدن کلمه ای از این زبان دهن کجی کرده باشد. معلمان گرانقدر حاج امرالله نجفی و احمد دولتخواه آنجا که بویژه در مقطع ابتدایی از درک مفهوم فارسی یک جمله باز می ماندیم، با مهربانی و به زبان خود ما «راژی»، آن را برای ما توضیح می دادند.

    مگر می شود کسی در کسوت پیامبرگونه معلم، در پی تحقیر یا تضعیف یا ممنوعیت سخن گفتن اطفال دلبند یک سرزمین برآید به بهانه اینکه خود آن زبان را نمی داند یا نمی خواهد؟!!! مگر نه قرآن، که کتاب بزرگ ترین معلم بشریت است در سوره عنکبوت، آیه 23 می فرماید:

گوناگونی زبان ها از نشانه های خداوند متعال است.

امروزه سخن از طرح برپایی شهرک صنعتی برای ابوزیدآباد است. گفته می شود کمبود نیروی کار در ابوزیدآباد به سبب مشغولیت بسیاری از جوانان در شرکت های مربوط به نیروگاه هسته ای نطنز است. برخی ابراز نگرانی می کنند که با پایان یافتن عملیات ساخت و ساز این شرکت و تکمیل کارهای این نیروگاه در آخرین فازها، نیروهای قراردادی بیکار خواهند شد. این عده، راه اندازی شهرک صنعتی ابوزیدآباد را راهکاری مناسب می دانند که بتواند نیروهای بیکار را جذب کند. آنچه گفته شد اگر عملی شود بیشتر قشر مردان و پسران را در بر می گیرد پس قشر دختران و زنان چه؟

    یکی از زمینه هایی که می تواند قشر پرجمعیت دختران و زنان ابوزیدآباد و پیرامون را درگیر کاری متناسب با شرع مبین اسلام، روحیات این قشر و در ضمن درآمد زا و جاذب گردشگر کند؛ راه اندازی شهرکی است که با همکاری مسوولان شهرستان، همفکری کارشناسان و سرمایه گذاری مشترک بخش های ملی و خصوصی به بار بنشیند.

    این شهرک در طرح اولیه می تواند در نزدیک ابوزیدآباد با مجموعه ای از کارگاه های ساده ِدارای نور و فضای کافی باشد که بافت در و دیوار و ساخت آن هم می تواند به سبک سنتی و با روکش شمش و آجر و کاهگل باشد. دارهای قالی در آن برپا باشند و بافندگان و هنرجویان در قالب قراردادهای مختلف با سرمایه گذاران در آن به بافت انواع قالی های کوچک مانند پشتی، خرک، قالیچه، منظره و مانند آن بپردازند.

     این شهرک در مسیر راه اصلی می تواند فراورده های خود را در نمایشگاه و فروشگاه جلوی خود عرضه کند. اتاق ها و کارگاه های این مجموعه بتدریج می تواند حرفه های کوچک تر و ظریف تر مانند بافت انواع دستمال ها، چاچپ ها و فراورده های زینتی و دستی را دربرگیرد. چنین مجموعه ای بتدریج می تواند در سطح استان و کشور، جاذبه گردشگری پیدا کند.

 

www.roojgan.ir