به گزارش آران و بیدگل نیوز، سقاخوانی، از جمله هنرهای آیینی نوایی است که از مقام های موسیقیایی سنتی ایران نشات گرفته و با محتوای اشعار مذهبی اجرا می شود و برای بیشتر وقایع محرم ردیف و لحن خاصی تعریف شده که به صورت سینه به سینه از پدران به فرزندان به ارث رسیده است.

نوش آبادی ها، براساس سنت دیرین نیاکان خود، شامگاه عید غدیر، پس از نماز مغرب و عشا در مرکز هیات حسینی، سقاخوانی می کنند که شیوه ای از عزاداری شبیه به شروه خوانی مردم جنوب کشور است اما شعر و آهنگ آن به گونه ای خاص و منحصربه فرد است.

سقاخوانان، در سه دسته، موسوم به استاد و شاگرد، به شکل حلقه های عزا نشسته و با درهم بردن سرهای خود، اشعاری ناب و با سبک فاخر در رثای شهدای کربلا می خوانند که آهنگ آن در مایه های شور، دشتی و همایون است.

سقاخوانان نوش آباد، در یک قرن گذشته بنا به سنت مرسوم، در 12 شب، منزل به منزل همراه کاروان حسینی شده و متناسب با هرمرحله، اشعاری را شروه می کنند.

این سفر از عرفه ای شروع می شود که حضرت اباعبداله، الحسین علیه السلام، حج خویش را ناتمام می گذارد و عزم سفر می کند، می خوانند:

از حریم کعبه عزم کربلا دارد، حسین

عزم جانبازی به راه کبریا دارد، حسین

تا نیابد از جفا بر بست یزدانی گزند

انصراف از حج خود ، خون خدا دارد حسین

و یا آنکه صدای غربت مسلم بن عقیل را از بلندای دارالعماره پس از 1400سال به گوش همه عالمیان می رسانند:

در کوفه من غریبم، کاشانه ندارم

گویی بروم خانه ولی خانه ندارم

بهر پسر فاطمه چون نامه نوشتم

غیر از غم آن خسرو فرزانه ندارم

جزکشته شدن در راه حق هیچ تمنا

از مردم از حق شده بیگانه ندارم

مسلم بن عقیل، از این چشمه سیراب شده است که فرزند رسول خدا، حسین بن علی فرمود: «و چون وقت امتحان رسد، چه اندک باشند دینداران»/تحف العقول ص 245.

سقاخوانان، در آخرین شب از ذیحجه در کوچه ها و خیابان می گردند و غمگینانه خبر رسیدن محرم را به همگان اعلام می کنند:

زهرسو نوحه وبانگ فغان می آیدگویامحرم

شده نوای یاحسین برگوش جان می آیدگویا محرم شده

سقاخوانی مردم نوش آباد، در صبح تاسوعا، سقاخوانان در کوچه ها گشته و برای درگذشتگان به فاصله دو محرم ، فاتحه خوانی می کنند و خانواده اموات نیز به یادبود، پرچمی را به هیات هدیه می کند اما سقاخوانی روز عاشورا، توسط سادات محل اجرا می شود.

سادات هیات حسینی، شالهای سبز، بر گردن انداخته و پیشاپیش هیات سینه زنی و پس از تابوت نمادین کشته، حرکت می کنند.

اشعار سقاخوانی روز عاشورا حامل پیام قیام حسینی است:

آن عاشقی که جان داد، تا زنده دین بماند

جسمش به خاک و خون خفت، در کربلا ، حسین است

آنکس که با قیامش از مکتب شهادت

درس جهاد و نهضت ، داده به ما حسین است

آزاده مرد و باشید گرحق نمی پرستید

آن رهبری که فرمود، این نکته را حسین است.

سقاخوانی مردم نوش آباد، نه یک مراسم آیینی بلکه روایتی از فرهنگ مردمی است که برای جاودانه ماندن حماسه عاشورا، از گزند تحریف و خرافه، سنتی نیک را سینه به سینه چون میراثی گرانبها حفظ کرده اند.

آیین های سنتی نوش آباد در پاسداشت حماسه حسینی، فقط سقاخوانی نیست که پنجه بندی حسینیه در نخستین روز محرم، توغ بندی،کُتَل خردسالان در روز عاشورا از دیگر آیین های محرم این شهر است.

خیمه کوبی در عصر هشتم و خیمه برداری در عصر یازدهم محرم از دیگر آیین های سنتی و مذهبی نوش آباد است که با حضور بیش از یک هزار هنرمند تعزیه در این شهر برگزار می شود و چونان آئینه ای تمام نما، تجلی گر حماسه حسینی است.
آئین سقاخوانی شهر نوش آباد به شماره 1334 در مهرماه 1395 در فهرست میراث معنوی کشور به ثبت رسیده است