آران و بیدگل نیوز: همیشه از مادربزرگ‌هایمان شنیده‎ایم که اسم شپش با ترس همراه با تراشیدن و دل کندن از موهای بلندمان به هم گره خورده بود. شپش سر از دوران قد?م همراه انسان بوده، پوست را م?‌گزد، خون را خورده و ا?جاد خارش و سوزش م?کند.
هرچند امروزه با ورود شامپوهای ضد شپش دیگر تراشیدن موها غیر ضروری شده اما هنوز ابتلا به شپش یکی از بیماریهای شایع در همه سنین بویژه در سنین مدرسه است.

با شروع سال تحصیلی جدید، شاهد شیوع چشمگیر شپش در سطح مدارس شهرستان هستیم. شپش را نباید یك مشكل بهداشتی دانست، بلكه بیشتر یك مشكل فرهنگی است، زیرا فرد مبتلا اگر به موقع به پزشک مراجعه و خود را درمان كند و از اقدامات پیشگیرانه بهره ببرد، از انتقال آن به دیگران جلوگیری میشود؛ ولی متاسفانه به علت كم توجهی، وقتی فردی مبتلا میشود، در محیط مدرسه یا كار، به راحتی این حشره را به دیگری منتقل می‌كند و زمانی فرد متوجه شپش سر میشود كه دچار خارش‌های شدید شده است و چند ماه از بیماری‌اش گذشته و ده‌ها نفر را مبتلا كرده است.

کارشناس مسئول بیماری‌های واگیردار شبکه بهداشت و درمان آران‌وبیدگل، با تاکید بر اینکه با?د ب?ن آلودگ? شپش و شوره و پوسته سر فرق گذاشت، گفت: شپش یا  Pediculus humanus یک انگل خونخوار انسانی است، این انگل به رنگ خاکستری، اندازه آن  3-4 میلی متر، سر نسبت به بدن کوچک و تخم مرغی شکل می‌باشد و ابتلا به آن علامت خاصی ندارد، زمانی متوجه آلودگی موهای سر می‌شویم که انگل اقدام به خونخواری کرده و بزاق خود را به پوست سر تزریق می‌کند و خارش سر شروع می‌شود.

مسعود غفاری با بیان اینکه شپش در همه افراد با وضع?ت اجتماع? و اقتصادی متفاوت د?ده م?‌شود، افزود: برخ?ف تصورات موجود، وجود شپش سر، ب?ماری افراد فق?ر ?ا با وضع?ت بهداشت? نامناسب ن?ست بلکه یک مشکل اجتماعی است و بیشتر در مکان‌هایی مانند مدرسه، پادگان‎، مهدکودک‎ و خوابگاه ها که اجتماع افراد وجود دارد، شیوع می‌یابد.

وی، تصریح کرد: شرایط زیستی این حشره دمای بدن انسان است و معمولا در انتهای ساقه مو و نزدیک پوست سر مخصوصا در نقاطی که به مویرگ‌های سر نزدیکترند مانند پشت گوش و پشت سر، تخمگذاری می‌کند.

غفاری شیوع بیماری در مدارس ابتدایی را ب?شتر از بزرگ‌سالان عنوان کرد و گفت: بدلیل مباحث رفتاری دختران و نوع بازی‌های آن‌ها و اینکه از وسایل شخصی یکدیگر بیشتر استفاده می‌کنند، انتقال بیماری در این گروه بیشتر از پسران می‌باشد.

این کارشناس حوزه بهداشت، تصریح کرد: انتقال آلودگ? از فرد آلوده به د?گران توسط تماس مستق?م سر ?ا تماس با وسا?ل شخص? فرد آلوده از جمله ک?ه، روسری، برس، حوله حمام، لباس خواب، متکا، بالش، پتو، ملحفه، گ?ره مو، گل سر، مقنعه، شال، چادر، حوله، وسا?ل آرا?ش مو، شانه، البسه، کمد رخت‌کن حمام عموم? و استخر و حت? در مواردی از طر?ق صندل?‌های دارای تک?ه‌گاه سر از جمله تاکس? و اتوبوس به د?گران منتقل م?‌شود.

مسعود غفاری، تنها راه کنترل این بیماری را قطع زنجیره انتقال دانست و خاطرنشان کرد: با بروز اولین نشانه در یکی از افراد خانواده باید بررسی کامل روی تمام افراد خانواده صورت بگیرد تا از آلودگ? مجدد جلوگ?ری شود.

کارشناس مسئول بیماری‌های واگیردار، یادآور شد: مصرف خودسرانه مواد شو?نده نامناسب و داروها می‌تواند خطرناک باشد و استفاده همزمان شامپوی پرمترین 5%، سرکه به عنوان حلال چسبندگی شپش و هر نوع روغن مایع تنها روش درمان این بیماری می‌باشد که استفاده بیش از دو بار از شامپو و تجویز برای کودکان زیر 5 سال و بانوان باردار، مجاز نمی‌باشد.

غفاری، تاکید کرد: لوازم شخص? آلوده با?د براساس جنسیت به دقت شسته، چند دق?قه در آب جوشانده، با اتوی داغ اتو کش?ده ?ا در معرض نور خورش?د قرار بگ?رند تا شپش و تخم آن از ب?ن برود.

وی با بیان اینکه رعا?ت بهداشت فردی، استحمام منظم، شست‌وشو، تعو?ض مرتب البسه و لوازم شخص? از مهم‌تر?ن راه برای پ?شگ?ری از ابت? است، افزود: پره?ز از تماس با لوازم شخص? و لباس افراد آلوده، عدم استفاده از وسا?ل د?گران، عدم استفاده از وسا?ل آرا?ش عموم? در آرا?شگاه‎ها، تم?ز کردن مرتب داخل اتاق و تخت‌خوابها و درمان به‌موقع افراد آلوده در اسرع وقت از راه‌های پیشگیری محسوب می‌شود.

مسعود غفاری در مورد آلودگ? در مدارس، گفت: با?د از تعط?ل? مدارس و سم‌پاش? کف و د?وار به‌شدت خودداری شود، چون ب?‌تأث?ر بوده و می‌تواند اثرات جانب? بدی ن?ز داشته باشد؛ پس از تشخ?ص ب?ماری توسط مراقبان و کارکنان بهداشت?، فرد مبتلا به خانه‌های بهداشت، پا?گاه‎ها و مراکز بهداشت? ارجاع داده شده و پس از تشخ?ص، شامپو را?گان تحو?ل مراجعان می‌شود.

کارشناس حوزه بهداشت، با اعلام اینکه به‌دلیل عوارض روان? شد?د با?د از توه?ن، آزار و طرد کردن فرد آلوده خودداری شود، افزود: پس از درمان ضدشپش، احتمال آلودگ? از ب?ن می‌رود و دانش‌آموز پس از تایید کارشناس بهداشت می‎تواند به مدرسه برود.

کارشناس مسئول بیماری‌های واگیردار شبکه بهداشت و درمان آران‌وبیدگل با اشاره به تفکر غلط عامه مردم درمورد تراشیدن سر فرد آلوده به شپش، اظهار کرد: با توجه به اینکه آلودگ? با شپش به طول موها بستگ? ندارد و تراشیدن موی سر تاثیری در درمان ندارد ول? کوتاه کردن موها و استحمام حداقل 3 بار در هفته می‌تواند نقش بسزایی در پیشگیری از این بیماری داشته باشد.

بروز مشکلات و بیماری‌های مانند شپش در مدارس زنگ هشداری است برای مسئولان تا اهمیت بهداشت مدارس را در اولویت برنامه‌ریزی‌های خود قرار دهند چرا که در صورت ادامه این روند صدمات جبران‌ناپذیری از نظر روانی و آموزشی در بین دانش‌آموزان باقی خواهد ماند.