آران و بیدگل نیوز، بحث شادی و غم در جوامع و فرهنگ های مختلف نمودهای مختلفی داشته و دارد. در روانشناسی، شادی را محرکی برای فعالیت بیشتر و سرزندگی عنوان می کنند و از غم به عنوان عامل بازدارنده از پویایی و تحرک بیشتر یاد می کنند.

با توجه به اینکه جامعه ما، جامعه ای دینی است و بسیاری از آیین ها و مراسم مهم ما مربوط به مناسبت ها و مناسک دینی است، مشاهده می کنیم تعادل مناسبی بین برگزاری مراسم سوگواری و آیین های شادی در کشور ما وجود ندارد.

این موضوع در شهرستان ما  خیلی محسوس تر و ملموس تر است. امام صادق(ع) در روایتی شیعیان را کسانی می دانند که در مصیبت و حُزن اهل بیت، محزون و در شادی و سرور آنها مسرورند.
متاسفانه شاهد هستیم که آیین های مذهبی شاد در کشور ما به شکوه و گستردگی مراسم سوگواری نیست و هر چند در سال های اخیر، جشن هایی چون نیمه شعبان و عید غدیر باشکوه تر از گذشته برگزار می شود، ولی این جشن ها عمومیت ندارد. البته هدف از بررسی این موضوع نادیده گرفتن و یا حتی کم اهمیت تلقی کردن مراسم سوگواری نیست و «اثبات شی نفی ما ادا نمی کند»، ولی لزوم توجه به مقوله شادی در جامعه ای که بیشتر جمعیت آن را جوانان تشکیل می دهند، از اهمیت بسزایی برخوردار است.

جای خالی شادی در زندگی ما
در جامعه ما فرهنگ غالب فرهنگ غم است و شادی حالت فرعی و گذرا و موقتی دارد. بنابراین ما بیشتر برای سوگ اجتماعی آمادگی داریم و هیچ برنامه ای برای شادمانی در نظر نداریم یا طراحی نکرده ایم.حتی در فرهنگی غالب بیشتر خود را در سوگ و غم دوستان و آشنایان شریک می دانیم تا در شادی وسرور آنان!
در واقع انسان های جامعه ما از این جهت با فرهنگ غم اُخت می شوند که نیازهای فردی و اجتماعی شان برآورده نمی شود.
اگر برنامه ریزی نکنیم واهداف واقعی از برگزاری  جشن ها و آیین ها سوگورای  را تبیین نکنیم  سرانجام خوبی در انتظار فرهنگ دینی و ملی ما نخواهد بود.اما اگر به طور طبیعی برگردیم به بازتولید جشن در زندگی، عمدتا بایستی سنت های جامعه را احیا کنیم و بین غم و شادی یک توازن پایدار برقرار کنیم.
 نذر و نذورات  و هزینه ها ی مردمی  در جشن ها ومیلاد حضرات معصومین(ع) از سوگواریها و شهادت  کم تر است. حتی اطلاع رسانی و تبلیغ و بازتاب  برنام های جشن و شادی  هم در مقایسه با سوگواریها  و عزاداریها محدودتر و کم رنگ تر است.
یکی از دلایل کم بودن مجالس شادی برای ائمه معصومین، محدودیت در شادی است. به این معنا که برای شادی کردن نسبت به اهل بیت نمی توان از ابزار و وسایل خاصی استفاده کرد که این محدودیت درست و بجایی است چون شادی در این حوزه تعریف خاص خودش را دارد. از طرفی چون جایگاه بسیاری از مراسم شادی اهل بیت مساجد و اماکن مذهبی هستند، بنابراین محدودیت ها در این رابطه بیشتر می شود.این در حالی است که متاسفانه بعضی افراط ها در حوزه مجالس جشن اهل بیت از سوی بعضی هیات ها این محدودیت ها را بیشتر کرده است. این نکته هم قابل توجه است که همان گونه که مجالس جشن اهل بیت دارای آسیب هایی است، متاسفانه به خاطر فقدان یک برنامه منسجم و منظم، مجالس عزا نیز دچار آسیب های زیادی شده است.

شادی به جای خود ،سوگواری هم به جای خود
هر چند که مراسم عزاداری معصومین علیهم السلام با جدیت بیشتری توسط شیعیان برگزار می شود ولی اعیادی نیز وجود دارند که هر ساله با استقبال بی نظیری از سوی پیروان ائمه معصومین برگزار می شود. جشن نیمه شعبان یکی از همین اعیاد است.
از دیدگاه بسیاری از کارشناسان مسائل اجتماعی هنگامی که درباره مسائلی صحبت می شود که مربوط به اجتماع است، نمی توان تنها برای یک بُعد قضیه تصمیم گرفت. به باور آنها موضوعاتی نظیر «حق و باطل»، «سیاهی و سفیدی» و یا «پیری و جوانی» همگی مکمل یکدیگر هستند.
نه چیزی شادی مطلق است، نه چیزی غم مطلق؛ چون این دو با هم باعث پیشرفت انسان می شوند.در بحث غم و شادی، انسان نمی تواند یک بعدی باشد، کسی نمی تواند بگوید من فقط می خواهم غمگین باشم. چنین انسانی عمرش کوتاه می شود و علم ثابت کرده که امراض مختلفی به سراغ چنین فردی می آید. شادی یک نیاز طبیعی انسان است که باید به آن پاسخ داده شود. اگر کسی به نیاز غذا خوردن پاسخ ندهد، بعد از مدتی زخم معده می گیرد و می میرد. باید هر نیازی جای خودش دیده شود.

راهکار چیست؟
مسله ای که بیش از همه حائز اهمیت و پرداختن به آن نیاز اساسی این گونه مراسمات است برنامه ریزی متولیان امر این دست از مجالس شادی اهلبیت است ،چرا که آن گونه که باید و شاید به اعیاد و مراسمات جشن اهمیتی داده نمی شود و تنها با برگزاری مراسمی با حضور چند ده نفر قانع و به زعم متولیان امر مراسمی برگزار می شود
عدم استفاده از ظرفیت گروههای هنری ،صرف پرداختن به برنامه های کلیشه ای و تکراری در این دست از مراسمات جشن،چشم وهم چشمی هیات و گروه های فرهنگی –مذهبی ، عدم استفاده از نظرات جوانان  ،عدم شناخت نیازهای نسل جدید  و عدم استفاده از اتاق های فکر وخلاقیت  است که باعث می شود در برگزاری جشن ها و ایین های شادی و سرور بازخوردهای خوبی نداشته باشیم.
بازنگری در اجرای مراسمات و برگزاری مراسمی در شان و منزلت آل الله ،کیفی سازی و فراگیری برنامه ها در سطح شهر و شهرستان با محوریت یک برنامه واحد و منسجم با حضور دستگاههای فرهنگی و جلوگیری از اجرای بیش از پیش برنامه صوری و کلیشه ای نیاز اساسی است که باید مورد توجه مسولان عمده ی شهر و شهرستان به ویزه شورای فرهنگ عمومی و دستگاههای فرهنگی قرارگیرد

مسئله ای که بیش از همه حائز اهمیت و پرداختن به آن نیاز اساسی این گونه مراسمات است برنامه ریزی متولیان امر این دست از مجالس شادی اهلبیت است ،چرا که آن گونه که باید و شاید به اعیاد و مراسمات جشن اهمیتی داده نمیشود و تنها با برگزاری مراسمی با حضور چند ده نفر قانع و به زعم متولیان امر مراسمی برگزار می شود.
 
مهمترین دلیل تاکید بر بهبود برگزاری این گونه مجالس و مراسمات سرور را باید در کلام امام صادق یافت که فرمودند »شیعیان ما در شادی های ما شاد و در حزن و اندوه ما محزون و غمگین هستند «، روایتی که مسئولان و متولیان فرهنگی باید آن را نصب العین خود قرار دهند و شاید حجتی باشد تا از پرداختن به برنامه های رفع تکلیفی و کلیشه ای بپرهیزند و در شادی اهلبیت بساط شادی مردم را فراهم آوردند.
 
از طرفی مردم در گذشته و حتی سال  گذشته به خوبی نشان داده اند که چه در مراسمات شادی و چه مراسمات عزای اهلبیت سنگ تمام گذاشته اند و در صورت داشتن برنامه های دقیق با کیفیت و منظم از طرف متولیان به خوبی استقبال میکنند و محب اهلبت عصمت و طهارت (ع) هستند،ظرفیت عظیمی که با بی سلیقگی ها و بعضا بی تفاوتی هایی دستخوش نگرانی ها و انتقادات فراوان می شود.
 
به نظر می رسد عدم استفاده از ظرفیت گروههای هنری و صرف پرداختن به برنامه های کلیشه ای و تکراری در این دست از مراسمات جشن اوج بی سلیقگی دستگاههای فرهنگی را میرساند که انتظار مردم از امام جمعه شهر به عنوان رئیس شورای فرهنگ عمومی و سپس دستگاههای فرهنگی جامه عمل پوشاندن به فرموده معصوم (ع) است چرا که به اجرای دستور معصوم به خودی خود دارای تاثیرات فرهنگی و عمیقی در جامعه به دنبال دارد و خلاف آن تاثیرات منفی را رقم خواهد زد.
 
لزوم بازنگری در اجرای مراسمات و برگزاری مراسمی در شان و منزلت آل الله ،کیفی سازی و فراگیری برنامه ها در سطح شهر و شهرستان با محوریت یک برنامه واحد و منسجم با حضور دستگاههای فرهنگی و جلوگیری از اجرای بیش از پیش برنامه صوری و کلیشه ای نیاز اساسی است که باید مورد توجه ویژه امام جمعه محترم شهر و شهرستان به عنوان رئیس شورای فرهنگ عمومی و سپس دستگاههای فرهنگی قرارگیرد

*محمدصادق مصوری